Eriksoin uważa starość za czas osiągania pełnej dojrzałości, mądrości i integracji wewnętrznej. Zadanie rozwojowe polega w tym okresie na akceptacji ludzkiej osobowości i własnego życia dzięki mądremu zrozumieniu jego biegu. Brak takiej akceptacji, poczucie zmarnowania życia prowadzi zdaniem Eriksona ku negatywnemu biegunowi w tej fazie, jakim jest rozpacz. Jednym z najciekawszych zadań stawianych sobie obecnie przez psychologów są próby weryfikacji hipotez na temat rozwoju intelektualnego ludzi starych. Potwierdzenie możliwości takiego rozwoju przynoszą m.in. badania D.A. Kramer i D.S. Woo- druf, omawiane w rozdziale 3. Jak pamiętamy, w grupie osób starych stwierdzono więcej przejawów myślenia dialektycznego, wyrażającego wyższe stadium rozwoju, niż w grupach młodszych. Najbliższa przyszłość przyniesie zapewne nowe dane empiryczne na ten temat. Aktywność twórcza i adaptacyjna na mniejszą lub większą skalę zda się być dostępna wielu ludziom w omawianym tu okresie życia. Tradycyjne źródło wiedzy o psychice starców, jakim są biografie i autobiografie, dostarcza licznych przykładów rozwoju zawodowego i twórczego w podeszłym wieku (Szewczuk 1962, Wallis 1975). Dla uczonych i artystów ożywczym zadaniem rozwojowym bywa tu dążenie do stworzenia dzieła życia lub przynajmniej kolejnej pracy. Dokumentem takiego dążenia, połączonego z wyznaniem wiary w nieustanny rozwój w stylu Konfucjusza, jest wypowiedź słynnego malarza japońskiego Ho- kusai (1760—1849) we wstępie do albumu pt. Sto widoków góry Fudżi z roku 1834: „Od szóstego roku życia odczuwałem potrzebę malowania wszystkiego, co widziałem wokół siebie. Gdy osiągnąłem wiek 50 lat, opublikowałem już niezliczoną ilość rysunków, nie byłem jednak z tego, co dotychczas stworzyłem, zadowolony.
