Rozwój dorosłych a zróżnicowanie ich aktywności

Treść poprzedniego podrozdziału przemawia za niezwykle istotnym znaczeniem rozwojowym aktywności jednostki w dzieciństwie. Podobnie jest w wieku dojrzałym. Szczególne znaczenie ma tu m.in. proporcja codziennych działań rutynowych, które niczego w zasadzie już nie uczą, do sytuacji i zadań nowych — takich, które przekraczają aktualne możliwości podmiotu i stanowią wyzwanie dla jego zdolności do dalszego rozwoju. Zróżnicowanie aktywności w pewnej mierze zależy od wyborów jednostki. Pole i główne kierunki wyboru wyznacza jednak w poważnej mierze ekosystem danej osoby, w którym M. Bron- fenbrenner wyróżnia 4 koncentryczne, coraz szersze kręgi: mi- krosystem (rodzina), mezosystem, egzosystem i makrosystem, będący układem nadrzędnych wartości i instytucji, wyrażających aktualny etap historycznego rozwoju społeczeństwa (Bronfen- brenner 1979). Narzucone przez środowisko formy aktywności wiążą się przede wszystkim z:
kształceniem się, zdobywaniem środków utrzymania, założeniem rodziny i wychowywaniem dzieci,
uczestnictwem w życiu społecznym. Zważmy, że postępujący wraz z rozwojem przemysłu podział pracy narzuca wielu jednostkom coraz węższy repertuar czynności roboczych, ale kreuje zarazem profesje wymagające coraz dłuższego przygotowania i intensywniejszego rozwoju określonego kompleksu zdolności i cech osobowych (zawód lekarza, badacza, artysty itp.).