Zmiany struktury życia

Struktura życia ludzi starych bywa kontynuacją struktury wcześniejszej (np. u rolników, rzemieślników, artystów) lub zmienia się w wyniku zaprzestania pracy zawodowej. Przyczyną zmian struktury bywa też owdowienie, śmierć rodzeństwa, przyjaciół, a także spadek łatwości poruszania się i choroby, utrudniające kontakty z ludźmi. Zmiany struktury życia zależą także od typu społeczeństwa i kultury. W społeczeństwach tradycyjnych starcy cieszą się zwykle prestiżem i są aktywni jako źródło wiedzy i zbiorowego doświadczenia, a także jako strażnicy obrzędowych praktyk (Worach-Kardas 1983; Gutmann 1977; Zimmerman 1983). W społeczeństwach przemysłowych natomiast prestiż społeczny ludzi starych jest znacznie mniejszy. Wraz z odczuwanym spadkiem sił ów obniżony status jest źródłem szeregu czynników psychotraumatyzujących związanych ze starością. Czynnikiem takim może się stać przejście na emeryturę, pogorszenie się sytuacji materialnej, poczucie zależności, nieporadności i nieużyteczności dla otoczenia, opieszałe lub pobieżne traktowanie przez służbę zdrowia, postrzegane jako niechęć leczenia ludzi starych (Falicki 1985). O tym, jak odmienne znaczenie i skutki ma dla poszczególnych osób wstąpienie w finalną fazę życia, przekonują badania nad doświadczeniami związanymi z przejściem na emeryturę. Oto cztery podstawowe typy tych doświadczeń (Wapner i in. 1983): Emerytura odbierana jest przede wszystkim jako wejście w ostatnią fazę życia. Jest to smutny koniec, schodzenie w dół.