Natury

Droga życiowa człowieka ujmowana w perspektywie: A — ziemskiej, B — transcendentalnej. Podstawowe orientacje temporalne: a) pre- zentystyczna, b) prospektywna w wymiarze własnego życia, c) prospektywna w wymiarze przekraczającym trwanie życia („zostawić ślad”) mowania ludzkiego losu z perspektywy filozofii, teologii, ewolucji naszej planety i wszechświata (rys. 12). Nawiązując do licznych prób określenia podstawowej „natury” człowieka jako istoty rozumnej, społecznej itd., wypada więc tu dodać, że człowiek jest także istotą biograficzną. Oto próba wyróżnienia głównych właściwości biografii jako procesu częściowo świadomego i kontrolowanego przez sam podmiot (Pietrasiń- ski 1988). Droga życiowa człowieka, będąca ciągiem jego aktywności od urodzenia do śmierci, przebiega w zmieniających się sytuacjach i obejmuje zarówno działania jednorazowe, jak i wielką liczbę działań powtarzalnych. Sama droga życiowa natomiast jako całość, jako proce- sualnie rozumiana biografia, jest sekwencją jednorazową, unikalną. Stanowi to jej główną właściwość formalną, brzemienną w skutki psychologiczne.