Specyficznym, szczególnie cennym owocem rozwoju ludzi dorosłych bywa mądrość, będąca połączeniem bogatej wiedzy życiowej i szczególnych przymiotów myślenia, w tym wymienionych pod 1 i 2. Przyjrzyjmy się nieco bliżej dwom ostatnim kierunkom tych przeobrażeń.
M. Basseches (1984) uważa, że piąte stadium rozwoju myślenia, osiągane przez niektórych dorosłych, to myślenie dialektyczne. Pogląd ten nawiązuje do heglowskiego rozumienia dialektyki i wskazuje na ograniczenia myślenia w czwartym stadium rozwoju. Myślenie na poziomie operacji formalnych zmierza do poznania i zrozumienia rzeczywistości przez tworzenie modeli, w których zachodzą ścisłe i stałe relacje między elementami, oparte na systemie prawidłowości, które należy poznać i odpowiednio stosować. Myślenie to Piaget demonstrował i badał m.in. za pomocą zadania z kulami bilardowymi, w którym badane dzieci w czwartym stadium rozwoju umiały samodzielnie wykryć zależność między kątem padania i odbicia. Myślenie oparte na operacjach formalnych, tak jak je rozumiał Piaget, stanowi potężne narzędzie poznania. Lecz jego słabość ujawnia się w konfrontacji z procesami przemian, w których zawodzi założenie niezmienności modelu,, jego elementów i reguł. Wyłaniające się trudności można pokonywać uciekając się do myślenia dialektycznego, ukierunkowanego na postrzeganie świata jako procesu rozwojowych transformacji. Istotę piątego stadium rozwoju myślenia w porównaniu ze stadium czwartym dobrze ilustruje przedstawiony przez Bassechese’a (1984) przykład rozwiązania tego samego problemu przez, trzy matki.
