W drugim okresie ludzkiego życia rzucają studia D. Gutmanna (1977, 1980). Autor ten badał metodą wywiadów i testów projekcyjnych m.in. niepiśmienne społeczności wiejskie Indian Nawaho, Majów z Meksyku, Druzów z Bliskiego Wschodu. Porównując ludzi młodszych (35—54) i starszych stwierdził on, że kobiety i mężczyźni przechodzą po pięćdziesiątce przemiany rozwojowe zmierzające w przeciwstawnych kierunkach. Młodzi mężczyźni — powiada Gut- mann — są najbardziej zainteresowani własną siłą, pracą, zwyciężaniem i władzą nad otoczeniem. Starsi natomiast są bardziej zainteresowani wspólnotą i nie tyle przejawianiem własnej siły, ile wpływaniem na siły tkwiące poza nimi (w tym rzędzie za pośrednictwem rytualnych lub magicznych praktyk). Mężczyźni młodsi starają się być praktyczni, traktują instrumentałnie zarówno świat, jak i własne możliwości; nie unikają wyrzeczeń w imię pracy i w niej właśnie szukają satysfakcji. Starsi natomiast są bardziej wrażliwi na doraźne przyjemności życia i ból. Interesują się nie tylko produkowaniem, lecz także bardziej wyrafinowanym korzystaniem z takich dóbr, jak jedzenie, muzyka, przyjazne kontakty społeczne. Lepiej umieją znajdować i odczuwać przyjemność w toku codziennej rutyny. Jednym słowem stają się mniej agresywni, bardziej afiliatywni, zainteresowani więzią emocjonalną z innymi, zmysłowi.
