Rozwój w sferze osobowości

Psychologowie nie ustalili dotąd wspólnego rozumienia pojęcia ,,osobowość”, a co ambitniejsi uczeni tworzą własne teorie osobowości. Niektórzy z nich, jak H. Eysenck (1981), J. Strelau
, zajmują się tymi przejawami osobowości, które, jak temperament, są w zasadzie wrodzone, a tym samym dotyczą interesującej nas tu problematyki marginesowo. Inni badacze osobowości koncentrują się na nabytych w ciągu życia postawach, na rolach społecznych, ukierunkowaniach, celach życiowych itp. Z teorii Freuda płynie inspiracja dla upatrywania głównego pola rozwoju osobowości w rozbudowie jej fundamentalnych części składowych i zmianach wzajemnych relacji między nimi. Osobowość składa !się wedle twórcy psychoanalizy z trzech dynamicz- nych układów. Pierwszym i najbardziej zdeterminowanym przez organizm człowieka jest „id”: system wrodzonych popędów, potrzeb, kieruje się zasadą rozkoszy. „Ego” jest układem, dzięki „id” popycha jednostkę do natychmiastowego zaspokajania potrzeb, kieruje się zasadą rozkoszy. „Ego” jest układem, dzięki któremu jednostka uczy się poznawać rzeczywistość i przewidywać warunki oraz skutki zaspokojenia potrzeb. „Superego” natomiast stanowi system wyuczonych nakazów i zakazów społecznych, które często stają na przeszkodzie natychmiastowemu zaspokojeniu potrzeb, mających swe źródło w „id”. „Ego” kieruje się zasadą realizmu i próbuje pogodzić impulsy płynące z „id” z aktualnymi warunkami i nakazami „superego”.