Specyficznym, szczególnie cennym owocem rozwoju ludzi dorosłych bywa mądrość, będąca połączeniem bogatej wiedzy życiowej i szczególnych przymiotów myślenia, w tym wymienionych pod 1 i 2. Przyjrzyjmy się nieco bliżej dwom ostatnim kierunkom tych przeobrażeń. M. Basseches (1984) uważa, że piąte stadium rozwoju myślenia, osiągane przez niektórych dorosłych, to myślenie dialektyczne. Pogląd ten nawiązuje do heglowskiego rozumienia […]
Jednym z 'najbardziej fascynujących problemów badawczych ostatniego ćwierćwiecza naszego wieku stało się w psychologii pytanie nawiązujące do znanego nam już z rozdziału 1 odkrycia J. Piageta, że ostatnie, czwarte stadium rozwoju myślenia, stadium operacji formalnych, pojawia się między 11 a 15 rokiem życia. Czy w myśleniu dorosłych nie da się zaobserwować dalszych zmian strukturalnych pozwalających […]
Wiele ludzi dorosłych, a zwłaszcza starych, żyje na ogół w warunkach niedoboru aktywności (deprywacji) intelektualnej (Baltes, Baltes 1980), mają więc oni ukryte rezerwy rozwoju. Jednakże poprawna ocena możliwości i przejawów rozwoju intelektualnego dorosłych wymaga czegoś więcej niż wspomnianego wyżej rozróżnienia inteligencji płynnej i skrystalizowanej. Wymaga skonstruowania nowych narzędzi pomiarowych i pewnych nowych pojęć opisowych. Testy […]
Przedmiotem szczególnego zainteresowania przedstawicieli nowego nurtu psychologii rozwojowej stały się możliwości rozwoju intelektualnego ludzi dorosłych. Niektóre z uzyskanych wyników przedstawione zostały w rozdziale 2. Jak była już o tym mowa, rezultaty badań testowych początkowo zdawały się świadczyć niezbicie o regularnym i powszechnym spadku inteligencji z wiekiem. Ten uproszczony obraz został zakwestionowany przez wyniki, które uzyskał […]
Gdy przyszły, owiany do dziś legendą, prezydent Abraham Lincoln (1809—1865) był jeszcze młodym prawnikiem i politykiem, miał osobliwą przywarę. Zwykł mianowicie napastliwie krytykować i ośmieszać inne osoby, m.in. za pomocą listów drukowanych anonimowo w prasie. Niezbyt chwalebny ten zwyczaj porzucił on nagłe i radykalnie po tym, jak jeden z zaatakowanych polityków, krewki Irlandczyk, doszedł nazwiska […]
Przykładem takiego stereotypu, który zdaniem Nancy Shee- nan (1976) niekorzystnie zabarwia drugą połowę życia kobiety jeśli nie zostanie subiektywnie przezwyciężony, jest uznawanie w naszej kulturze urody za główne kryterium oceny osób płci żeńskiej. Stereotyp ten stawia starzejące się kobiety wobec dylematu: poddać się tej presji z wszystkimi jej konsekwencjami lub zmienić dotychczasowe kryteria somooceny. Sheenan nie […]
