Według D. Levinsotna (1978) przedmiotem rozwoju są zmiany struktury życia człowieka, rozumianej jako podstawowy w da- rnnr> czasie wzorzec jego aktywności i powiązań z otoczeniem (bliższym wyjaśnieniem tego połcia zajmiemy się dalej). Rozwój polega na wielokrotnych przemianach struktury życia od wczesnego dzieciństwa po wiek starczy. Levinson podkreśla, że w odróżnieniu od teorii rozwoju umysłowego stworzonej […]
Akcentowany coraz szerzej w psychologii „słaby” model rozwoiu liczy się z tym, że rozwój psychiczny (w terminologii angielskiej — powtórzmy — behawioralny) ma zarówno tak dobrze już opisane podobieństwa z rozwojem biologicznym (następstwo ■ -y. w określonych interwałach czasu itp.), ja!k i cechy swoiste, różnice, które w modelu biologicznym sie nie mieszczą. Może on polegać […]
Nowe rozumienie rozwoju psychicznego (behawioralnego, jak nim mówi literatura anglojęzyczna), ugruntowało się w latach siedemdziesiątych naszego stulecia w Stanach Zjednoczonych, gdy dynamiczna grupa badaczy połączyła swe wysiłki zainicjowała powstanie nowej orientacji w psychologii, nazwanej life-span developmental psychology, czyli psychologią rozwoju w ciągu całego życia (Baltes, Reese, Lipsitt 1980; Baltes, Reese 1984). Odrzucili oni biologiczny model rozwoju, nazwany […]
Gdyby mi jeszcze długo żyć było dane tak, bym przez lat pięćdziesiąt Księgi przemian mógł badać, wówczas zdołałbym uniknąć poważnych błędów” (tamże, s. 42, 81). Do wybitnych prekursorów współczesnych badań nad rozwojem dorosłych należy filozof niemiecki J.N. Tetens, który dwa wieki temu wydał dwutomową rozprawę pt. Philosophische Versuche über die menschliche Natur und ihre Entwicklung (Badania […]
Niezachwiane przekonanie zarówno o zdolności, jak i o potrzebie rozwoju człowieka dorosłego przez całe życie, znajdujemy już m.in. u Konfucjusza (551—479 p.n.e.). Interesującym go polem rozwoju nie były jednak procesy psychiczne, lecz „cnota humanitarności”, na którą składać się miał ludzki stosunek do bliźnich, przestrzeganie zasad moralnych i gromadzenie wspomagającej tę cnotę wiedzy. O jego godnym […]
Dotyczyły tylko części, nie żaś wszystkich lud/.i dofosłych. Przedstawiony zaś wyżej, zaczerpnięty z biologii paradygmat zakłada, że o rozwoju mówić można jedynie w odniesieniu do zmian, które są w danej populacji powszechne, obejmują wszystkich osobników normalnych. Tak więc zarówno omówiony wyżej model rozwoju, jak i badania psychologów doprowadziły do ugruntowania się poglądu, ze właściwym przedmiotem psychologii […]
