Określone warunki rozwoju wykorzystywane są lepiej lub gorzej zależnie od indywidualności poszczególnych osób, formującej się w wyniku oddziaływania otoczenia, dziedziczności i aktywności samej jednostki. Indywidualność ta działa z kolei jako nowy czynnik rozwoju i podlega dalszym przeobrażeniom. Od niej zależy wybór aktywności własnej w granicach dostępnych możliwości. Indywidualność człowieka wpływa na szybkość przyswajania nowych doświadczeń i na rozległość transferu korzystnych zmian. Przeobrażenia indywidualności mogą wreszcie ułatwiać lub blokować jej dalszy rozwój. Zacznijmy od wyliczenia najbardziej oczywistych właściwości, które mogą wchodzić tu w grę i występować w rozmaitych wzajemnych powiązaniach. Rozwojowi człowieka dorosłego sprzyjają następujące jego przymioty: W sferze motywacji i dążeń życiowych:
—• Ambitne cele, a zwłaszcza długofalowe zadania w służbie istotnych społecznie wartości (Obuchowski 1985). Potrzeba osiągnięć, narzucająca jednostce wysokie standardy wykonania podjętych zadań i podtrzymująca wytrwałe dążenia dzięki satysfakcji czerpanej z podejmowanych działań i odnoszonych sukcesów cząstkowych (McClelland 1961). —• Samosterowność zawodowa (Kohn, Schooler 1986).
