Jeszcze do niedawna uczonych i wielu laików pasjonowały spory na temat tego, który rodzaj dziedzictwa jest bardziej istotny. Koronnym argumentem na rzecz znaczenia wrodzonych zdolności były niepowodzenia wielu ludzi w nauce gry na instrumentach muzycznych. Dziś wiemy, że oprócz wrodzonych zdolności wielkie znaczenie ma tu wczesne pobudzanie aktywności wokalnej i muzycznej dziecka: zaniedbania w tej dziedzinie, brak odpowiedniej stymulacji w okresie, gdy pobudzanie rozwoju przez otoczenie jest szczególnie ważne i owocne, mają istotny wpływ negatywny. Namiętne spory wywoływał też problem uwarunkowań poziomu inteligencji. Gorsze wyniki Murzynów amerykańskich w tej dziedzinie niż ludzi białych próbowano niekiedy tłumaczyć dziedzicznymi różnicami rasowymi. Później jednak uznano, że to właśnie niższy status społeczny i gorsze wykształcenie Murzynów wypada uznać za przyczynę ich słab- rz^ch wyników w testach inteligencji. Dziś przeważa już pogląd, iż poziom inteligencji jednostki zależy w wysokim stopniu od korzystnych warunków środowiskowych, zapewniających wykształcenie i stymulację aktywności intelektualnej (Strelau 1987). Rozpatrując te warunki z perspektywy historycznej, można odnotować pewne ważne tendencje, korzystne dla rozwoju ludzi dorosłych. Należą tu: Ogólny wzrost wykształcenia, który z kolei podnosi rangę rozwoju w systemie ludzkich wartości.
