Według B.L. Neugarten (1977) w wieku średnim wzrasta nastawienie na świat wewnętrzny, „orientacja introspektywna”. Hipotezy najnowsze mówią o prawdopodobnym wzroście zdolności do myślenia uwzględniającego zależność rozwiązywanych problemów życiowych od ich kontekstu.
Jednym z najbardziej zasłużonych pionierów badań nad rozwojem ludzi w wieku średnim był C.G. Jung (1875—1961). Wyniki jego badań nie zostały ujęte w tabele statystyczne, korzystał on ze swych obserwacji w roli psychoterapeuty i tworzył kontrowersyjne uogólnienia, z których szczególnie znana jest trudna do sprawdzenia koncepcja archetypów będących dziedzicznym, zbiorowym doświadczeniem ludzkości, manifestującym się m.in. w snach, mitach, niektórych symbolach (Jung 1966, 1981; Samuels 1985). Lecz wiele z tego, co Jung napisał o rozwoju osobowości dorosłych, jest cenne i inspirujące. Według Junga rozwój osobowości w wieku średnim, nazywany przezeń „indywiduacją”, polega przede wszystkim na nowym ustosunkowaniu się do pewnych fundamentalnych stanów rzeczy i procesów, uważanych zwykle za biegunowe przeciwieństwa, niemożliwe lub trudne do pogodzenia.
