Podjęcie nowej formy zachowania

Już samo poniechanie którejś z wymienionych form zachowania wobec innych osób można uznać za przejaw rozwoju. Podobnie jak podjęcie jakiejś nowej formy zachowania, wzbogacającej korzystnie nasz dotychczasowy repertuar aktywności. Niezwykle ważnym przejawem zarówno rozwoju, jak i regresu człowieka są właśnie zmiany repertuaru jego czynności, dążeń życiowych, stawianych sobie zadań. A także przemiany polegające na więzi z coraz to innymi ludźmi, instytucjami itp. Na zmiany tego rodzaju szczególną uwagę zwrócił cytowany już wyżej Levinson (1978). Autor ten stwierdza, że mówiąc o rozwoju człowieka dorosłego ma na uwadze rozwój struktury jego życia, rozumianej jako podstawowy w danym czasie wzorzec je,co aktywności i powiązań z otoczeniem. Struktura życia jest według Levinsona kompleksem najważniejszych w danym czasie związków jednostki ze światem i potencjałem rozwojowym własnej osoby, wyrażającym się w dominacji pewnych ról społecznych, wartości, celów i postaw oraz potrzeb osobistych. Zmiana struktury życia w wieku dojrzałym może polegać np. na porzuceniu priorytetu przyznawanego dotąd przez daną osobę pracy zawodowej na rzecz roli rodzicielskiej lub na rzecz równowagi obu tych ról. Tak rozumiana struktura obejmuje osobowość, ale — co ma ważne konsekwencje dla pojmowania rozwoju —■ wykracza poza nią, bo oznacza też powiązania z konkretnymi osobami i instytucjami, które tę strukturę współkonstytuują (np. utrata pracy lub szans na upragniony awans przynosi ważną zmianę struktury życia).