Sposób wielu stylów

Do istotnych czynników rozwoju w wiekiu dojrzałym zaliczymy też pewne generalne właściwości działania, nazywane stylami życia. Spośród wielu znanych stylów (Siciński 1376) szczególne znaczenie dla naszego tematu mają dw~ wyróżnione przez J.F. Rychlaka (1982). Są to styl ekspansywny (Enlarging Life- -Style) i zachowawczy (Enfoldi.-g Lifs-otyla); zaproponowany przeze mnie przekład tych terminów nie jest dosłowny, lecz dobrze — jak sądzę — oddaje ich treść.
Eksoansywny styl życia zorientowany jest na takie cele i war-A” tości, jak innowacje, zmiany, rozwój. Przedstawiciele tego stylu nie trzymają się kurczowo tradycji, w których wyrośli, dążą do wywierania wpływu na otoczenie i samych siebie. Lubią brać na siebie odpowiedzialność, podejmować funkcje kierownicze w pracy i poza nią. Wysoko sobie cenią własny rozwój, oddają się lekturom, chodzą do teatru, śledzą bieżące wydarzenia, uczęszczają na kursy wieczorowe, nie pozostają obojętnymi na nawoływanie do dbałości o sprawność fizyczną i racjonalną dietę. Ich system wartości na tyle uległ zmianie od czasów dzieciństwa, że nie pociąga ich towarzystwo kumpli szkolnych, słabnie też ich więź z rodzicami i dalszymi krewnymi. Zachowawczy styl życia natomiast zorientowany jest na wartości tradycyjne, na stabilizację. Wyraża się on w koncentracji zainteresowań na kręgach osób i rzeczy dobrze już znanych. Przedstawiciele tego stylu rzadko działają w różnych organizacjach, a jeśli już nawet wstąpią do jakiegoś stowarzyszenia, raczej nie dążą do odgrywania w nim aktywnej roli. Najchętniej działają w lokalnych organizacjach religijnych, skautowskich (kontynuacja młodzieńczych przyzwyczajeń i sentymentów). Cenią więzi rodzinne, chętnie podtrzymują stosunki ze starymi kolegami. Nie lubią zmieniać miejsca zamieszkania. Rzadko zapisują się na kursy wieczorowe, jeśli nie wiąże się to z natychmiastową korzyścią lub nie wynika z jakiejś konieczności. Przedstawiciel zachowawczego stylu życia lubi pogrążyć się w robocie i wykonywać ją dobrze. Jeśli podejmie jakiś program pracy nad sobą, nie ma doń wielkiego serca i łatwo go porziuca. Zamyka się w małym kręgu osób, jego życie społeczne toczy się głównie w ramach rodziny.