Przyjrzyjmy się z kolei serii krótkich wypowiedzi osób w wieku 26—46 łat, zapytywanych przeze mnie o przejawy rozwoju, zaobserwowane u siebie ostatnio (pytanie dotyczyło też przejawów regresu, lecz temat ten większość osób pominęła). Walor poznawczy tych wypowiedzi polega na rozszerzeniu ram przytoczonej wyżej klasyfikacji i ukazaniu wielu szczegółowych przejawów rozwoju w obrębie takich ogólnych kategorii, jak zmiany osobowości, wzrost wiedzy itp.
,,a) Wyszłam za mąż i to wpłynęło na rozwój mojej osobowości: zwiększenie wyrozumiałości, tolerancji, odpowiedzialności za drugiego człowieka, nauczenie się dawania czegoś z siebie, a nie tylko brania, zwiększenie samodzielności. b) Byłam 3 miesiące za granicą, co wpłynęło na rozwój mojej samodzielności i rozszerzyło me wiadomości o świecie” (kobieta, 26 lat). „Pozbycie się beztroskiego podejścia do pieniędzy i rozrzutności. Większa tolerancja i odpowiedzialność. Regres: zwiększona potrzeba uznania i bezpieczeństwa” (kobieta, 26 lat, po rozwodzie). ,,a) Wzrost ilości wiedzy fachowej. Wzrost znajomości świata i ludzi. Zwiększona pewność siebie w stosunkach z ludźmi. Regres: coraz trudniej podjąć decyzję” (mężczyzna, 27 lat, lekarz).
